Բարեփոխումներ, դրական քայլեր կան

Սակայն ոմանց համար բուժծառայությունները դեռեւս անհասանելի են ՀՀ կառավարության եւ Զարգացման միջազգային ընկերակցության միջեւ կնքված «Առողջապահական համակարգի արդիականացում» դրամաշնորհային ծրագրի շրջանակներում դեռ 2005–2006 թթ. ստեղծվեցին աշխատանքային խմբեր՝ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) եւ Համաշխարհային բանկի փորձագետների աջակցությամբ ՀՀ առողջապահության նախարարության կողմից «Հայաստանի առողջապահական համակարգի կատարողականի գնահատումը» եւ «Հայաստանի ազգային առողջապահության հաշվետվությունը» զեկույցները նախապատրաստելու նպատակով։

Երեկ կառավարության ընդունելությունների տանը առողջապահական ոլորտի քաղաքականություն մշակողները տեղական եւ միջազգային փորձագետների, առողջապահության մարզային մասնագետների, հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչների հետ քննարկեցին այդ զեկույցները։ Դրանցում նշվում է, որ 2009թ. տնտեսական ճգնաժամին նախորդած ժամանակահատվածում առողջապահության ոլորտում կատարված հանրային ներդրումների շարունակական աճի շնորհիվ առողջապահության ոլորտում վերջին տարիներին ցուցանիշների աճ է արձանագրվել։

Զգալիորեն նվազել են երեխաների, նորածինների եւ հետծննդյան մահացությունները, աճել է կյանքի տեւողությունը։ Չնայած դրան, զեկույցներում միաժամանակ նշվում է մարտահրավերներին դիմակայելու ուղղությամբ կոնկրետ քայլեր իրականացնելու անհրաժեշտությունը։

–  Զեկույցներն ունեն վերլուծական, տեխնիկական, մեթոդական բնույթ եւ ամփոփում են համակարգի անցած տարիների գործունեությունը։ Առաջիկայում մեր գործունեությունն առավել արդյունավետ կազմակերպելու տարբեր միջոցներ են առաջարկվում։ Մենք արդեն իսկ բավական արդյունավետ համագործակցում ենք Համաշխարհային բանկի, նրա տնօրենի հետ եւ նախանշել ենք 2010 թ. համատեղ անելիքները։ Մեր առաջնահերթ խնդիրներն են առողջապահական համակարգի կառավարման հզորացումը եւ հատկապես մարզերի համաչափ զարգացումը։ Մոտ ժամանակներս մարզային մի շարք հիվանդանոցներ հիմնովին վերակառուցումից եւ հետո նոր հագեցվածությամբ կշահագործվեն։ Կարեւորվում են նաեւ համակարգի ֆինանսավորումը, առկա ներուժի արդյունավետ օգտագործումը, բժշկական ծառայությունների պատշաճ մատուցումը։ Համաշխարհային ֆինանսատնտեսական ճգնաժամն ինչպես շատ այլ երկրների, այնպես էլ մեր համակարգին մարտահրավերների առջեւ կանգնեցրեց։ Անցած տարվա որոշ ծրագրեր հետաձգվեցին մինչեւ 2010 թվական։ Այդ թվում՝ մեր բնակչության համար չափազանց կարեւոր շտապ օգնության զարգացման ծրագիրը։ Մեծ հույսեր ունեմ, որ 2010–ին կսկսենք իրականացնել այն,–ասաց ՀՀ առողջապահության նախարար Հարություն Քուշկյանը՝ կարեւորելով, որ ճգնաժամը չի անդրադարձել առողջապահական ծառայությունների մատուցման որակի վրա։

«Հայաստանի առողջապահական համակարգի կատարողականի գնահատումը» զեկույցը որպես առանցքային մարտահրավեր մատնանշում է բնակչության գրպանից կատարվող ուղղակի վճարումների խնդիրը, ինչը մեծ բեռ է հասարակության զգալի մասի համար։ Այս հանգամանքն ուղղակիորեն խոչընդոտում է կարիքների դեպքում առողջապահական ծառայությունների մատչելիությանը։ Եվ, չնայած ընդհանուր ցուցանիշների եւ առաջնային բուժօգնության մատչելության բարելավմանը, անապահով խմբի 25 տոկոսը դեռեւս չի կարողանում օգտվել անհրաժեշտ բուժծառայությունից։

Առաջարկվում է որպես բնակչության առողջական վիճակի բարելավմանն ու սոցիալական արդարությանն ուղղված կարեւոր միջոցառում՝ մեծացնել հանրային առողջությանն ու առողջության ամրապնդմանն ուղղված ծախսերը, որոնց մակարդակն առայժմ նշանակալիորեն ցածր է եվրոպական երկրների համեմատ՝ դրանք զուգակցելով առողջապահության ոլորտում հստակ նպատակային ծախսերի հետ։ Միջազգային համայնքը կարող է իր դերակատարությունն ունենալ միջնաժամկետ հատվածում կառավարության կողմից առողջապահական համակարգի մարտահրավերների հաղթահարմանն աջակցելու գործում։

Դա հաստատեց ԱՀԿ Եվրոպայի երկրների տարածաշրջանային գրասենյակի առողջապահական համակարգի բաժնի տնօրեն Էնիս Բարիսը՝ ասելով. «Այս զեկույցները բավարար հիմք են տալիս ավելի լավ աջակցելու Հայաստանին՝ առավել հզոր ու արդյունավետ առողջապահական համակարգ ու հանրային առողջապահական ծրագրեր մշակելու գործում։ Այս նպատակը մեր առաքելության շրջանակներում է, եւ մենք կանենք ամեն ինչ՝ այն իրագործելու համար»։ Համաշխարհային բանկի Հայաստանի գրասենյակի ղեկավար Արիստոմենե Վարուդակիսը եւս Հայաստանի առողջապահության համակարգի բարելավմանն աջակցելու պատրաստակամություն հայտնեց։

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ